Phóng viên: Thưa ông, theo cách tính của Tổng LĐLĐ Việt Nam (TLĐLĐVN) thì hiện nay mức LTT đáp ứng được khoảng 85% mức sống tối thiểu, trong khi Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội (LĐ-TB-XH đánh giá con số đó tới 90%. Ông có ý kiến gì về việc này?

 

-Ông Dương Văn Sao: - Thứ nhất, tôi thấy mức LTT và mức sống tối thiểu ngày càng tiệm cận gần hơn. Sự chênh lệch giữa cách tính của Tổng LĐLĐ Việt Nam với Bộ LĐ-TB-XH không nhiều, chủ yếu là do giá. Thứ hai, quan điểm của Tổng LĐLĐ Việt Nam tính cả chi phí nuôi con và học hành, nên mức sống tối thiểu cao hơn của Bộ LĐ-TB-XH tính. Chính mức tính cao hơn đó dẫn đến mức sống tối thiểu có sự chênh lệch nhau. Tổng LĐLĐ Việt Nam đánh giá mức LTT đáp ứng cỡ 85 - 87%, Bộ LĐ-TB-XH là 90%, tôi cho rằng về cơ bản chấp nhận được vì chênh nhau không nhiều.

Trong phiên họp của Hội đồng tiền lương quốc gia ngày 27-6, các bên đã đưa ra mức mức LTT 2018 với khoảng cách khá xa như: Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất 13,3%, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) 2 – 3% và Bộ LĐ-TB-XH 6 – 7%. Là chuyên gia về lao động, Công đoàn, ông nghiêng về đề xuất nào?

- Theo tôi hiểu, Tổng LĐLĐ Việt Nam muốn năm 2018, mức LTT được nâng lên ở mức ngang bằng với mức sống tối thiểu, nghĩa là phải trên 10%. Bộ LĐ-TB-XH muốn kéo dài thêm thời gian để thực hiện mức LTT bằng với mức sống tối thiểu. Mỗi bên đều có quan điểm và luận giải riêng, nhưng tôi nghĩ muốn giải quyết vấn đề lương thì phải căn cứ vào thực trạng phát triển của nền kinh tế. Năm 2017 này, Chính phủ quyết tâm tăng trưởng kinh tế cỡ 6,7% cho thấy nền kinh tế của ta có dấu hiệu phát triển tốt. Tăng trưởng kinh tế phải đi đôi với nâng cao đời sống của người lao động (NLĐ). Đành rằng tăng trưởng kinh tế 6,7%, mức LTT không nâng được bằng con số này thì NLĐ cũng phải được trả tiền lương thỏa đáng bởi có sự đóng góp rất lớn của họ. Một điều nữa, đó là xem mức độ lạm phát là bao nhiêu để Chính phủ bù phần tương ứng vào tiền lương thực tế. Nếu năm nay tốc độ trượt giá cao thì tăng mức LTT cho NLĐ khoảng 10% là thỏa đáng. Mặc dầu hiện giá cả một số mặt hàng thực phẩm phục vụ đời sống giảm nhưng giá dịch vụ về y tế, giáo dục, điện, nước lại tăng. Nếu chúng ta không nâng lương ở mức cao thì khoảng cách giữa mức sống tối thiểu và mức LTT lại có sự chênh lệch, thậm chí khoảng cách khá xa.

Nâng mức LTT vùng lên 10% liệu có đáp ứng được 100% nhu cầu sống tối thiểu?

- Tăng 10% theo cách tính của Tổng LĐLĐ Việt Nam thì chưa đạt 100% mức sống tối thiểu, còn theo Bộ LĐ-TB-XH thì đáp ứng bởi hiện nay mứcLTT đang đảm bảo 90%. Tôi cho rằng tăng 10% mức LTT là thỏa đáng.

Thu nhập bấp bênh khiến đời sống của ại bộ phận công nhân rất khó khăn ẢNH: NGUYỄN LUÂN

VCCI đại diện cho giới chủ sử dụng lao động không muốn tăng mức LTT bởi năng suất lao động thấp. Đây có phải là lý do thuyết phục?

- Vấn đề thứ nhất, lý do của VCCI đưa ra không có sức thuyết phục, bởi năng suất lao động tăng lên phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố chứ không chỉ NLĐ. Vấn đề thứ hai việc tổ chức lao động nếu không khoa học và sử dụng hợp lý, không thể có năng suất lao động cao. Vấn đề thứ ba, năng suất lao động của NLĐ không thể cao khi người chủ sử dụng lao động không quan tâm đến đời sống của họ. Khi tiền lương của NLĐ không tương xứng với công sức bỏ ra thì họ không thể toàn tâm toàn ý làm việc để tăng năng suất lao động. Vì thế, một trong các yếu tố để năng suất lao động tăng cao là phải quan tâm đến đời sống NLĐ, nghĩa là tăng lương cho họ.

Thực hiện mức LTT năm 2017, có những doanh nghiệp đã cắt bớt các khoản hỗ trợ cho NLĐ. Làm sao để không xảy ra tình trạng này nếu thực hiện mức LTT năm 2018?

- Chúng ta cần làm rõ, tiền lương của NLĐ chiếm chủ yếu thu nhập của họ. Nhưng hiện nay, do người sử dụng lao động lách luật, nên tiền lương không trở thành thu nhập chính. Ngoài lương còn có tiền chuyên cần và các hỗ trợ dẫn đến tình trạng NLĐ căn cứ vào lương để đóng các loại bảo hiểm với số tiền rất ít, đồng nghĩa với về hưu được hưởng tỉ lệ phần trăm thấp khiến cuộc sống khó khăn.

Chủ trương của chúng ta tăng mức LTT vùng để dần tiến tới khi đảm bảo mức sống tối thiểu sẽ giảm dần các khoản ngoài lương. Đó là hướng đi đúng trong tổ chức tiền lương. Còn nếu cứ để các khoản thu nhập ngoài lương không thua kém tiền lương dẫn đến Nhà nước sẽ phải bao cấp các chính sách xã hội sau này. NLĐ chỉ được hưởng cái lợi trước mắt là thu nhập cao nhưng khi hết tuổi lao động, họ được hưởng lương hưu rất thấp.