Nhà nước đối với quan hệ lao động trong kinh tế thị trường

Trong quan hệ lao động, sự khác biệt về lợi ích là không thể tránh khỏi. Do đó, xung đột, tranh chấp lao động là những vấn đề không thể tránh khỏi của quan hệ lao động trong kinh tế thị trường. Tuy nhiên, nếu những trục trặc này xảy ra quá nhiều và không được giải quyết tốt sẽ cản trở sản xuất, ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống của người lao động và làm mất ổn định xã hội.

Trong kinh tế thị trường nhà nước cần đóng vai trò tích cực chủ động trong quản lý và điều hòa mối quan hệ này: Tạo khuôn khổ pháp lý, hướng dẫn, tổ chức thực hiện và kiểm tra; hỗ trợ quan hệ lao động; giải quyết tranh chấp lao động…

 Thách thức mới trong bối cảnh hội nhập quốc tế

Việt Nam đang hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, đặc biệt là tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới và chấp hành các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực lao động. Hội nhập quốc tế mang lại cơ hội và động lực phát triển mạnh mẽ nhưng cũng đồng thời đặt ra những thách thức đối với vai trò của nhà nước trong quản lý và điều hòa quan hệ lao động. Đó là:

– Xây dựng, hoàn thiện khuôn khổ pháp lý phù hợp để đảm bảo những quyền cơ bản của người lao động, nhất là những quyền được nêu trong Tuyên bố năm 1998 của ILO;

– Hình thành các cơ chế quản lý, bảo vệ và hỗ trợ những tổ chức đại diện của tập thể lao động để các tổ chức này có thể hoạt động hiệu quả, thực chất và theo đúng tôn chỉ mục đích của mình;

– Quản lý và đảm bảo tính thực chất của các cơ chế đối thoại, thương lượng tập thể và giải quyết tranh chấp lao động trong bối cảnh Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế về quan hệ lao động.

Đổi mới, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước về quan hệ lao động đáp ứng yêu cầu hội nhập và phát triển

Hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường, hội nhập hội nhập quốc tế không chỉ đòi hỏi những thay đổi cụ thể về chính sách, mà sâu sắc hơn là tư duy quản lý nhà nước về quan hệ lao động. Một số nội dung mới đặt ra cần phải nhìn nhận và giải quyết là:

– Định hình rõ mô hình QHLĐ Việt Nam phù hợp với điều kiện và đặc thù của nước ta;

– Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về quan hệ lao động và công đoàn;

– Xây dựng và điều chỉnh cơ quan quản lý nhà nước về quan hệ lao động đảm bảo thực hiện hiệu quả cả hai chức năng quản lý và hỗ trợ, đồng thời đảm bảo sự thống nhất và điều hành hiệu quả giữa các cấp trung ương, địa phương;

– Đổi mới cơ chế, thiết chế hướng tới việc thực thi hiệu quả các cơ chế trung gian, hòa giải, trọng tài và xét xử trong giải quyết tranh chấp lao động;

– Tăng cường năng lực và vai trò của cơ quan nhà nước ở địa phương trong quản lý và hỗ trợ quan hệ lao động tại nơi làm việc./.

Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước và hỗ trợ quan hệ lao động Việt Nam